Güneş Günay
Sözleşmeler; işin detaylarını, tarafların sorumluluklarını ve projenin yasallığını belirler. Serbest çalışma sözleşmesi de temel olarak freelance çalışan kişilerin işletmelerle yaptığı ve yükümlülüklerin belirlendiği resmî bir belgedir. Bu sözleşmeler yalnızca her iki taraf için beklentilerin netleştirilmesine yardımcı olmaz, aynı zamanda olası bir anlaşmazlık durumunda da tarafları güvence altına alır. Bundan dolayı serbest çalışma sözleşmesi iş süreçlerinin yürütülmesinde oldukça önemli bir yere sahiptir. İş hayatında hem şirketler hem de freelance çalışanlar bu sözleşmeyi yapabilir.
Şirketler açısından freelance sözleşme işin tamamlanma süreci, kalitesi ve son teslim tarihleri gibi önemli unsurların netleştirilmesi açısından oldukça önemlidir. Bu sayede şirketler, projelerin zamanında ve istenilen kalitede tamamlanmasını sağlar. Serbest çalışanlar için freelance iş sözleşmesi ise çalışacakları işin kapsamını, süresini ve karşılığında alacakları ücreti belirler. Böylece serbest çalışanlar işlerini daha etkili bir şekilde planlayabilir ve başka projeleri varsa zaman yönetimini gerçekleştirebilir. Bununla beraber sözleşmenin her iki tarafın da çıkarını koruyacak şekilde dikkatli bir biçimde hazırlanması gerekir.
Serbest Çalışma Sözleşmesi Hazırlarken Nelere Dikkat Edilmeli?
Freelance sözleşme hazırlarken dikkat edilmesi gereken bazı adımlar vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir;
İlk olarak sözleşmede işin kapsamı detaylı bir şekilde belirtilmelidir. Örneğin yazılım geliştirme alanında bir proje gerçekleştirilecekse işin detayları net bir şekilde yazılmalıdır. İçerik üretimi özelinde bir projeyse bu içeriklerin sosyal medyaya yönelik mi yoksa bir blog sayfası için mi olduğu detaylı bir şekilde anlatılmalı.
Zaman çizelgesi, freelance iş sözleşmesi için oldukça önemlidir. Teslim tarihleri, projenin kilometre taşları ya da diğer unsurları ayrıntılı bir biçimde tanımlamak gerekir.
Projenin ücreti, ödeme şekli ve ödeme tarihi de sözleşmede yer almalıdır. Ücret; saatlik, günlük ya da proje bazlı olarak belirlenebilir. Sabit bir ücret tanımlanarak ya da kilometre taşları göz önünde bulundurularak bir ücret planlaması yapılabilir.
Sözleşme hazırlarken ödeme tarihi de oldukça önemlidir. Geç ödemelerde gecikme faizi uygulamalarını devreye sokabilirsiniz.
Fikri mülkiyet haklarının kime geçeceği sözleşmede belirtilmelidir. Genellikle bir freelance sözleşmede mülkiyet hakkı şirkete ya da işin yapıldığı tarafa geçer.
Projenin nasıl iletileceği de freelance sözleşme içerisinde tanımlanmalıdır. Örneğin proje dijital ortamda mail yoluyla mı iletilecek yoksa farklı bir kanalla mı işverene aktarılacak gibi soruların cevapları verilmelidir.
Fesih koşulları sözleşmeye dahil edilebilir. Her iki taraf da kendini koruma altına almak için belirli feshetme koşulları tanımlayabilir.
Serbest çalışma sözleşmesi hazırlarken kısa ve öz olmaya dikkat etmelisiniz. Hiçbir önemli detayı atlamadan söylemeniz gerekenleri mümkün olduğunca az kelimeyle ifade etmelisiniz. Örneğin işveren için aşağıdaki hizmetler sağlanacaktır dedikten sonra maddeler hâlinde işleri kısaca özetleyebilirsiniz.
Projenin özel ihtiyaçları varsa sözleşme ona uygun olacak şekilde düzenlenebilir. Örneğin proje için freelance çalışanın gizli ya da önemli bilgilere erişmesi gerekiyorsa sözleşmede gizlilik hükümleri yer almalıdır.
Genel olarak yukarıdaki kriterleri göz önünde bulundurarak freelance iş sözleşmesi hazırlayabilir, süreci verimli bir şekilde yönetmeye başlayabilirsiniz.
Serbest Sözleşme Hazırlama ve İnceleme Rehberi
Serbest sözleşme oluşturmak için dikkat edilmesi gerekenleri göz önünde bulundurarak kendi sözleşmenizi hazırlamaya başlayabilirsiniz. Freelance iş sözleşmesini aşağıdaki maddeleri göz önünde bulundurarak kendinize ve işinizin türüne uyarlayarak hazırlayabilirsiniz.
Sözleşmeye başlarken öncelikle tarafların bilgilerini yazmalısınız. Hem freelance çalışanın hem şirketin ya da işin yapılacağı kişinin ismi, adresi ve iletişim bilgileri sözleşmede yer almalıdır.
İşin kapsamını ve türünü açıklamalısınız. Bu kısmın detaylı bir şekilde açıklanması önemlidir. Tarafların proje hakkında birbirini anlaması ve bunu sözleşmeye aktarması, sonrasında ortaya çıkabilecek problemleri ortadan kaldırır.
Zaman çizelgesini tanımlamalısınız.
Ücreti ve ödeme yöntemini açık bir şekilde belirtmeniz gerekir.
Ekipman ve masrafları tanımlamalısınız. Bazı işleri gerçekleştiren freelance çalışanların belirli araçlara, yazılımlara ya da ekipmanlara ihtiyacı olabilir. Sözleşmede ortaya çıkacak maliyetleri kimin üstleneceği açık bir şekilde belirtilmelidir. Eğer maliyet oluşturacak detaylar yoksa böyle bir bölüm eklenmesine gerek yoktur.
Hem freelance çalışanın hem işi alan kişinin yasal yükümlülükleri anladığına emin olmak için bir koşullar bölümü tanımlayabilirsiniz.
Her iki tarafın da imza atabileceği bir alan eklemelisiniz.
Hazırlanan freelance sözleşmesi için her alan ayrı bir şekilde tanımlanmalı. Örneğin işin kapsamı için ayrı bir alan ya da ücret konusunun belirlendiği ayrı bir bölüm belirlemelisiniz. Bütün detayları aynı paragrafa sıkıştırmaktan kaçınmanız gerekir.
Bütün maddeleri tanımladıktan sonra her iki tarafın sözleşmeyi dikkatli bir şekilde incelemesi gerekir. Örneğin freelance çalışan ödeme kısmında anlaştıklarından farklı bir durum olmamasına dikkat etmelidir. Benzer şekilde işveren de projenin içeriğinin istediği gibi tanımlandığına emin olmalı.
Freelance Sözleşme Örneği
Her ne kadar serbest çalışma geniş bir alana sahip olsa da sözleşmeler birbirine benzerdir. Aşağıda farklı sektörler için hazırlanmış freelance sözleşme örneği ve içeriklerini inceleyerek konu hakkında fikir sahibi olabilirsiniz. Yazılım geliştirme için şöyle bir sözleşme örneği verilebilir:
Tablodaki alanlar her freelance iş sözleşmesinde uygulanabilecek niteliktedir. Her ne kadar yazılım geliştirme üzerine bir freelance sözleşme örneği verilmiş olsa da başka alanlar için benzer bir doküman hazırlanabilir. Bununla beraber işin kapsamı ve projenin teslimi bölümlerinde çeşitli farklılıklar olabilir. Örneğin söz konusu bir içerik üretimi ise işin kapsamında makale sayısı, içeriğin hangi platform için yazılacağı, eğer belirlenmişse kelime başına ücret ve makalelerin konusu listelenmelidir. Tasarım yapılacaksa işin kapsamında işletmenin web sitesi için logo tasarımı yapmak ve logonun detayları yer alabilir. Fotoğrafçılık alanında bir iş ise kapsam bölümünde neyin fotoğraflarının çekileceği belirtilebilir.
Serbest Çalışma Sözleşmesi Hazırlamak Önemli midir?
Freelance sözleşme hem işverenler hem de serbest çalışanlar için oldukça önemlidir. Freelance iş sözleşmesi avantajları ve önemi genel olarak şu şekildedir:
İşin kapsamı, ücreti ve teslim tarihi gibi detayları yazılı bir şekilde belirtildiği için iki taraf da yanlış anlaşılmalardan kaçınabilir. Her iki tarafın beklentileri ve gereksinimleri sözleşmede tanımlandığı için ileride yaşanabilecek tatsız olayların önüne geçilebilir.
İki tarafın da imzasını içeren sözleşme, yasal olarak bağlayıcı bir belge niteliği taşır. Böylece taraflardan biri anlaşmayı ihlal ettiğinde (örneğin, işveren ücret ödemesi yapmadığında ya da freelance çalışan herhangi bir bilgilendirme yapmadan işi teslim etmediğinde) her iki taraf korunmuş olur.
Serbest çalışma sözleşmesi her iki taraf için oldukça önemlidir ve bu belgenin dikkatli bir şekilde hazırlanması gerekir. Freelance çalışanlarla işverenleri bir araya getiren Jobtogo, bütün bu sözleşme detaylarını sizin yerinize hazırlayarak belgenin güvenliğini ve uyumluluğunu sağlar. Böylece işbirliği süreçlerini daha şeffaf ve güvenli bir şekilde yürütmenizi destekleyerek olası anlaşmazlık durumlarının önüne geçilmesine yardımcı olur.
