Güneş Günay
Freelance kelimesi, bağımsız olarak çalışan ve genellikle proje bazında işler yapan kişileri ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Freelance olarak çalışan kişilere ise freelancer denilmektedir. Freelance olarak çalışan kişiler kendi istihdamını bir kurum veya kuruluşa bağlı olmaksızın gerçekleştiren kimselerdir. Fiziksel bir şirket aranma şartı olmaksızın sunulan hizmetin belgelendirilmesi beklenmektedir.
Freelance meslek alanı serbest meslek kavramıyla aynı anlama gelse de ülkemizde bu iki kelime anlam olarak tam örtüşen terimler değildir. Öyle ki serbest meslek denildiğinde daha çok kişinin uzman olduğu bir konu şartı aranmamaktadır. Bu anlamda, serbest meslek erbabı olan kimse daha çok içinde bulunduğu koşullara göre çok çeşitli alanlarda çalışma yetisine sahiptir. Ancak freelance çalışma tamamen kişinin yetkin olduğu alanda yaptığı işe denir. Bu kişiler daha çok dijital iletişim teknolojilerine gereksinim duyarlar.
Freelancerlar, yetkin oldukları alanda, imkânlar dâhilinde istedikleri şekilde çalışabilirler. Örneğin; grafik tasarım alanında kendini yetiştirmiş bir kişi düşünelim. Bu kişi bir bilgisayar ve internet bağlantısına sahipse eğer dilediği yerden istediği saat aralıklarında işini yapabilme fırsatına sahiptir. Dolayısıyla freelance çalışmanın birçok avantajından bahsetmek de mümkündür.
Freelance iş modeli nedir?
Freelance iş modeli, bağımsız olarak çalışan profesyonellerin nasıl iş yaptığını ve hizmetlerini nasıl pazarladığını tanımlayan bir yapıdır. Freelancerlar, genellikle çeşitli platformlar aracılığıyla kendilerini tanıtırlar ve müşterilerle bağlantı kurarlar. İş almak için çeşitli yöntemler kullanabilirler, örneğin iş ilanlarına başvurma, doğrudan pazarlama veya referans alarak yeni müşteriler bulma gibi.
Bir freelance iş modelinde, freelancerlar genellikle proje bazında çalışır ve projenin tamamlanması için belirli bir süre ve bütçe anlaşması yaparlar. Bu iş modeli, hem freelancerlara hem de müşterilere esneklik ve özgürlük sağlar. Ayrıca, freelance çalışma genellikle uzaktan yapıldığından, coğrafi konumun bir engel oluşturmadığı ve dünya çapında müşterilere hizmet sunma imkanı sağladığı için geniş bir iş potansiyeli sunar.
Freelance iş yapmak yasal mı?
Yeni meslek modellerinin hayatımıza girmesi, beraberinde yeni yasal sorumlulukları da getirdi dersek son derece doğru olacaktır. Öyle ki freelancer olarak kendi iş istihdamlarını yaratmak isteyen kişiler freelancer olarak çalışmak yasak mı, home office çalışmak yasal mı, freelance çalışanların sorumlulukları gibi birbirine benzer soruların yanıtlarını merak ediyorlar. Bu konu elbette karmaşık olsa da aslında bilinmesi gereken tek bir şeyin var olduğunu söylemek mümkündür. Eğer yasal sorumluluklarınızın ve yükümlülüklerinizin farkında ve bilincinde olarak hareket ederseniz elbette freelance olarak çalışmak yasal olacaktır.
Bu noktada kazancınızı belgelendirmek önemlidir. Öyle ki yasalara göre haksız kazanç elde etmek suçtur. Ancak freelance olarak çalışan çoğu kişinin şirketi olmadığından gelirin nasıl belgelendirilebileceği de merak konusu olmaktadır. Bu süreçte KDV ve gelir vergisini ödemek kaydıyla başkasına fatura kestirme yöntemine sıkça başvuruluyor. Bu durum yasal açıdan engel teşkil etmese de etik olarak kabul edilmemektedir. Aynı zamanda müşterilerinizle yaşayabileceğiniz anlaşmazlıklarda da hak iddiasında bulunmak zorlaşmaktadır.
Bu açıklamalar ışığında, eğer freelance bir çalışansanız şahış şirketi açmak, veya dışarıdan bir fatura hizmeti almaktan başka çare yok gibi görünmektedir. Jobtogo, freelancerlara proje bazlı fatura hizmeti sunarak müşterilerine iş bitiminde kolayca yasal uyumluluk çerçevesinde bir fatura iletebilmelerini sağlamaktadır.
Bu noktada, gider pusulası denilen işlemin de kesin çözüm olmadığını belirtmekte fayda var. Düzenli gelir elde ettiğinizi farz edersek, bu durum vergi dairesi tarafından fark edildiğinde gelir vergisine tabi tutulabilirsiniz. O nedenle eğer freelance meslek alanında kendi iş istihdamınızı yarattınız ve düzenli olarak çalışıyor, geçiminizi bu alan üzerinden sağlıyor iseniz en sağlıklı olanı bir şahıs ya da limited şirketi kurmanızdır. Bu süreçte ise şahıs şirketinin limited şirketine göre daha avantajlı olduğunu söylemek mümkündür. Bir şahıs şirketi kurmak daha ekonomiktir. Ayrıca kapatmak istediğinizde sadece bir dilekçe ile sonuç almak mümkündür. Bir limited şirketi kurmak ise hem daha masraflı olurken hem de bu avantajları içermemektedir.
Freelancerlar ne iş yapar?
Freelancerlar; yazılım, web tasarım, grafik tasarım, içerik üretimi, çeviri, danışmanlık ve diğer pek çok alanda hizmet sunabilirler. Freelancerlar, müşterilerinin ihtiyaçlarına göre projeler üzerinde çalışır ve genellikle kendi zamanlarını daha esnek bir şekilde planlarlar. Bu sayede, daha fazla kontrol ve özgürlük elde ederler.
Bir freelancer olarak çalışmak, bazen müşterilerle doğrudan iletişim kurarak proje detaylarını belirlemeyi ve hedefleri anlamayı gerektirebilir. Aynı zamanda, işin tamamlanması sürecinde müşterilerle düzenli olarak iletişim halinde olmayı ve gerektiğinde revizyonlar yapmayı da içerebilir. Freelancer olmak, genellikle birçok farklı proje üzerinde aynı anda çalışmayı gerektirebilir. Bu da zaman yönetimi ve önceliklendirme becerilerinin önemini ortaya çıkarır. Freelancerlar, genellikle kendi işlerini bulmak ve pazarlamakla da uğraşırlar. Bu, sosyal medya kullanımı, kişisel web siteleri oluşturma, portföy oluşturma ve diğer pazarlama stratejilerini de içerebilir.
Freelance iş alanları her geçen gün daha da genişlemektedir. Öyle ki freelancer olarak çalışan kişileri hizmet verenler olarak ve aynı şekilde hizmete ihtiyacı olan kişileri de hizmet alanlar olarak bir araya getirerek iki tarafı da aynı platformda buluşturan birçok proje bulunmaktadır. Dolayısıyla her ne iş yapıyor oluyorsanız yapın bu tür platformlarda kendi istihdamınızı yaratmanız olanaklı hale gelebilmektedir.
Freelance işler nasıl bulunur?
Freelancer olarak yeni çalışmaya başlayan kişilerin en çok merak ettikleri arasında da freelance işleri nasıl bulacağım sorusu gelmektedir. Bu konuda birkaç öneride bulunmak yerinde olacaktır.
Freelance alanı yeni meslek imkânlarından biri olması sebebiyle yeni iletişim teknolojileri denilen internet, sosyal medya gibi araçlardan faydalanmak önemlidir. Öncelikle, çeşitli freelancer platformlarına kaydolabilir ve bu platformlardaki iş ilanlarına başvurabilirsiniz. Yine tamamen freelance alanına yönelik bazı projelerin mevcut olduğu web sitelerini keşfetmek işinize yarayacaktır. Dilerseniz siz de hemen Jobtogo’nun geniş freelancer havuzuna katılabilirsiniz.
Freelancer olarak çalışmanın en önemli adımlarından biri de kendi reklamınızı yapmaktan geçmektedir. Bu süreçte tanıdığınız kişilerle ile iletişime geçebilir ve kendinizi tanıtabilir, uzman olduğunuz konular hakkında bilgi verebilir, hatta eğer varsa hâlihazırda bulunan yaptığınız çalışmaları gösterip referans olmalarını isteyebilirsiniz. Kendi web sitenizi oluşturarak ve SEO (arama motoru optimizasyonu) stratejileri kullanarak müşterilerin sizi bulmasını sağlayabilirsiniz. Ayrıca portfolyonuzu oluşturarak potansiyel müşterilerinize önceki çalışmalarınızı sunup sizi tercih etmelerini daha da kolaylaştırabilirsiniz.
İş ilanlarına yanıt verirken, profesyonel ve şeffaf bir şekilde iletişim kurmak önemlidir. Projenin koşullarını, zamanlamasını ve fiyatlamasını önden belirlemekte fayda vardır. Aynı zamanda, işinizi etkileyen farklı platformları ve trendleri takip etmek de size avantaj sağlayabilir.
Freelance işler bulmanın bir diğer yolu da network oluşturmaktır. İş dünyasındaki bağlantılarınızı kullanarak potansiyel müşterilere ulaşabilir ve iş teklifleri alabilirsiniz. Ayrıca, sektörel etkinliklere katılarak diğer profesyonellerle tanışabilir ve iş fırsatlarını değerlendirebilirsiniz.
