Begüm Karslıoğlu
Freelancer olarak ofisten, mekandan ya da zamandan bağımsız çalışmak özellikle son yıllarda milyonlarca kişinin benimsemeye başladığı bir durumdur. Gittikçe daha fazla sayıda insanın dahil olduğu uzaktan çalışma sistemi freelancerlar ya da serbest meslek erbabı kişiler için birçok avantajın yanı sıra bazı soruları da getirir. Bunların başında ise freelancer olarak çalışmak isteyen bireylerin sundukları ürün ya da hizmetler için fatura kesip kesemeyecekleri ve bağlantılı şekilde vergi konuları bulunur. Peki, freelancerlar fatura kesebilir mi? Fatura keserken nelere dikkat etmelidirler? Freelancerların vergi yükümlülükleri var mıdır? Freelancerlar için önem taşıyan zaman zaman da endişe yaratabilen fatura ve vergi hususları hakkında detaylı bilgiler içeriğimizde!
Fatura Nedir? Kim Tarafından Kesilir?
Fatura; alıcı adına satıcı tarafından düzenlenen, verilen hizmet ya da satılan mal karşılığında alınan/alınacak olan ödeme tutarını belgeleyen kanuni bir evraktır. Alıcı ile satıcı arasında gerçekleşen ticari faaliyetin resmi hale gelmesini sağlar. Bir başka deyişle satıcının hizmeti ya da sattığı mal karşılığında kendisine yapılması gereken ödemeyi tahsil ettiğini gösterir.
Fatura kesmek belirtildiği gibi hizmeti veya malı satan kişinin yükümlülüğü altındadır. Fatura oluşturabilmek içinse kişi ya da kurumun gelirler vergisi, kurumlar vergisi ya da KDV mükellefi olması gerekir. Fatura kestiğinizde gider göstermek isteyen müşterilerinizle işlerinizin sürekliliğini sağlayabilir, verginizi ödeyerek ticari faaliyetlerinizi resmi hale getirebilirsiniz.
Fatura mükellefi olarak hizmet ve mal bedellerinizi tahsil ettiğinizi belgelemek istiyorsanız çok sayıda freelancer/serbest meslek çalışanının yaptığı gibi şahıs şirketi kurmak mümkündür. Şirket kuruluşu, online muhasebe, sanal ofis ve vergi yönetimi gibi ihtiyaç duyabileceğiniz tüm konularda iş ortağımız Mükellef’ten profesyonel destek alabilirsiniz.
Fatura Kesmek Hangi Durumlarda Gerekli?
Türkiye’de kazanç elde ediyorsanız yürürlükteki vergi kanunları gereğince faaliyet kapsamı ve belirli koşullar altında kazancınızın vergisini ödemeniz gerekir. Freelancer olarak çalışıyorsanız Vergi Usulu Kanunu’nda detayları düzenlenen iki tür faaliyete göre vergi durumunuz netleştirilir. Bunlardan ilki Serbest Meslek Kazancı iken diğeri ise Arızi Kazanç olarak tanımlanır. Fatura kesme koşulları da bunlara göre belirlenir.
Serbest Meslek Kazancı için Fatura Kesmek
Serbest meslek kazancı, freelancer olarak yürüttüğünüz faaliyetler süreklilik kazandığı zaman söz konusudur. Ayrıca, 2023 yılı için, bir yıl içinde toplamda 129.000 TL’yi aşan kazancınız da serbest meslek kazancı kapsamına alınır. Bu rakam ise her yıl değişir. Siz de freelancer olarak serbest meslek kazancı dahilinde bir gelir elde ediyorsanız fatura kesme yani vergi yükümlülüğünüz doğar.
Arızi Kazanç için Fatura Kesmek
Arızi kazanç ise freelancerların düzenli olmayan, 1-2 seferlik elde ettikleri, bir yıl içinde toplam 129.000 TL’yi aşmayan gelirlerini ifade eder. Arızi kazanç için belirleyici nokta gelirin sürekliliğinin olmamasıdır. Bu durumda vergi ödemezsiniz ancak hizmet verdiğiniz müşteri sizin adınıza gider pusulası düzenleyerek devlete stopaj vergisi öder.
Fatura Kesmek Ne İşe Yarar?
Fatura düzenleme hem satıcı hem alıcı için çeşitli yararlar sağlar. Satıcı açısından bakıldığında mal/hizmetin miktarı ile bedelinin resmi olarak belgelendirilmesi gelir-gider tablolarını oluşturabilmek adına önemlidir. Sattığınız mal ile verdiğiniz hizmetleri faturalandırdığınızda şirketinizin nereye hangi tutarda harcama yaptığını, toplam ciroyu kolaylıkla takip edebilirsiniz.
Faturalandırılma işleminin alıcıya en büyük faydası ise şüphesiz ki tüketici haklarını gözetmesidir. Herhangi bir iade işlemi yapılmak istendiğinde fatura kullanılmaktadır.
Fatura Kesilmezse Ne Olur?
Grafik tasarım, içerik üretimi, editörlük, çevirmenlik, yazılım geliştirme, programlama, metin yazarlığı, sosyal medya uzmanlığı gibi işler internet üzerinden yapılabilecek ve öne çıkan freelance faaliyetler kapsamındadır. Belirtildiği gibi freelance olarak çalıştığınızda da kanunlarda düzenlenen detaylar doğrultusunda fatura ya da serbest meslek makbuzu kesmeniz ve vergi ödemesi yapmanız gerekir. Fatura kesmemenin cezası vardır.
Freelance kazanç elde etmenize rağmen fatura kesmez ya da eksik düzenlerseniz özel usulsüzlük cezası ödemeniz gerekir. Özel usulsüzlük cezası hizmet bedelinin %10’u kadardır ve 2023 yılında her bir belge için minimum 2.200 TL olarak belirlenmiştir. Bir yıl içinde en fazla ödenebilecek toplam ceza miktarı ise 500.000 TL’dir. Fatura kesmemenin cezasının ne kadar olacağı her yıl GİB tarafından açıklanır, Resmi Gazete’de yayınlanır.
Fatura Düzenlemede Tarafların Yükümlülükleri
Freelancer olarak düzenlediğiniz serbest meslek makbuzunda brüt tutar üzerinden KDV ile stopaj da hesaplanır. Stopaj vergisinin ödenmesi müşteriye yani makbuzun kesildiği kişi ya da kuruma aittir. Freelancer olarak verdiğiniz hizmetin KDV’sini ödemek ise sizin sorumluluğunuz altındadır. Aynı zamanda serbest meslek çalışanları Katma Değer Vergisi Beyannamesi, Yıllık Gelir Beyannamesi ve Geçici Vergi Beyannamesi vermekle de yükümlüdür.
Fatura Gider Pusulası ve Serbest Meslek Makbuzundan Farklı mı?
Serbest meslek makbuzu ile gider pusulası kanunlarda detayları belirtildiği şekilde fatura yerine geçen resmi belgelerdir. Bununla beraber faturanın serbest meslek makbuzu ve gider pusulasından bazı farklılıkları bulunur. Örneğin faturada stopaj bulunmaz ancak serbest meslek makbuzunda %20 stopaj vergisi vardır. Stopaj vergisi Muhtasar beyanname ile müşteri tarafından ödenir.
Faturanın gider pusulası ile arasındaki en büyük fark ise düzenleyen tarafındadır. Fatura mal veya hizmet sunan kurum ve kişi tarafından kesilirken, gider pusulası ise alıcının düzenlediği bir evraktır. Gider pusulası fatura mükellefleri olan kişi/kurumlar tarafından fatura kesme yetkisi bulunmayanlardan aldıkları mal ya da hizmet karşılığında düzenlenir.
Fatura Nasıl Kesilir?
Freelance fatura kesmek için kullanılan birden fazla yöntem vardır. Belirtilen yöntemlerin başında ise elle fatura kesmek ile e-fatura yani yazılım aracılığıyla fatura düzenlemek gelir. Aynı zamanda lazer-mürekkep püskürtmeli yazıcılar ile nokta vuruşlu yazıcılar da faturalandırmak için kullanabileceğiniz ekipmanlar arasındadır.
Elle Fatura Kesmek
Geleneksel fatura kesme yöntemleri arasında en bilindik olanı elle fatura kesmektir. Maliye ile anlaşmalı bir matbaadan fatura edinip gerekli bilgileri eksiksiz ve doğru şekilde doldurmanız gerekir. Matbaaya fatura bastırmak içinse yoklama tutanağı ya da KDV beyannamesinin tahakkuk fişi, vergi levhası, imza sirküleri ile ticaret sicil gazetesi iletilmelidir.
Elle fatura kesme yöntemi geleneksel ve yaygın olmasına rağmen belirtmek gerekir ki hataya da oldukça açıktır. Belgeleri saklarken karışıklıklar yaşanması da yüksek bir ihtimaldir. Kurumlar/ şahıslar fatura düzenlemek için artık dijital yöntemleri daha sık tercih etmeye başlamışlardır ki bazıları için e-faturaya geçiş zorunlu hale getirilmiştir.
E-Fatura Kesmek
Fatura kesme işlemleri gündelik hayatta en sık gerçekleştirilen rutin faaliyetler arasında bulunur. Öyle ki çoğu kez oldukça fazla zaman alabilir ve üstelik oluşabilecek hatalar da size birçok sorun çıkarma potansiyeline sahiptir. Oysa teknolojik ilerlemeler sayesinde hemen her alanda olduğu gibi sıkıcı ve yorucu fatura işlemlerini de kısa sürede halletmek mümkün hale gelmiştir.
Yazılımlar sayesinde fatura kesme işlemlerini dijital platform üzerinden gerçekleştirme olanağı doğar. E-fatura sistemine geçiş yapmanız halinde tek bir platform üzerinden tüm faturalarınızı saniyeler içinde hatasız olarak kesebilir, onları düzenli olarak arşivleyebilirsiniz. Yazılım aracılığıyla kesilen faturalarda hata yapma imkanının çok minimum seviyeye düşmesi ve belge düzenleme hızı e-fatura yönteminin en tatmin edici avantajları arasındadır.
Lazer ve Mürekkep Püskürtmeli Yazıcılarla Fatura Kesmek
E-fatura sistemi kadar olmasa da lazer ve mürekkep püskürtmeli yazıcılarla fatura kesme işlemleri de elle fatura kesmeye göre hata yapma olasılığını düşürür. Üstelik daha hızlı bir yöntemdir. Kağıt üzerindeki veriler ışık ve lazer ile yüzeye aktarılır. Ardından da fatura oluşturulur.
Nokta Vuruşlu Yazıcı ile Fatura Kesmek
Fatura yazdırma ve seri baskı alabilme adına tercih edilen klasik, en düşük maliyetli yöntemlerden biri de nokta vuruşlu yazıcılardan yararlanmaktır. Daktilo tarzında çalışan bu eski tip yazıcılar aynı zamanda uzun ömürlüdür.
Fatura Kesmek için Gerekli Bilgiler
“Fatura nasıl kesilir?” sorusunu yanıtlarken belge üzerinde yer alması gereken bilgilere de değinmek gerekir. Freelance hizmetiniz için fatura keserken aşağıdaki bilgileri tam ve doğru olarak girdiğinize emin olmalısınız:
Müşteri bilgileri (Müşterinin adı, ticari unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ile numarası)
Banka hesap bilgileri
Vergi ile mersis numaraları
İşletmenin ya da şahsın ismi, unvanı, adresi ve bağlı olduğu vergi dairesi
Fatura kesim tarihi, seri ve sıra numarası
Satılan mal veya verilen hizmetin türü
Satılan mal veya verilen hizmetin net tutarı (Varsa KDV’li tutarı)
Satılan malın teslim tarihi ile irsaliye numarası
Maliye Bakanlığının mührü
Satıcı firmanın kaşesi veya yetkili kişinin imzası
Fatura Keserken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Alıcı ve satıcı arasında gerçekleşen ticari faaliyetler için fatura kesmek satıcının yükümlülüğündedir. Öte yandan hizmet veya ürün satın alan alıcının da fatura isteme sorumluluğu vardır. Fatura kesmemek gibi fatura talep etmemenin de kanunlarca belirlenen bir cezası bulunur.
Fatura keserken en önemli konulardan biri girdiğiniz bilgilerin doğru ve eksiksiz olmasıdır. Ayrıca faturada belirtilen alım-satım işleminin gerçek alışveriş olduğuna dair bir açıklamaya da yer verilmesi gerekir.
Fatura malın teslimi veya hizmetin yapılmasının ardından en geç 7 gün içinde düzenlenmelidir.
Faturalar mutlaka seri numaralarına göre kesilmelidir.
Fatura matbaada bastırılacaksa matbaanın Maliye Bakanlığından izinli olması gerekir.
İki nüshadan oluşan faturanın aslı müşteriye verilir, sureti ise satıcı tarafından saklanır.
Fatura kesme esnasında yanlış yazılan bir bilginin üstü karalanmamalı, hatalı kısmın üzeri çizilerek altına doğru bilgi girilmelidir. Ayrıca hatalı faturalar çöpe atılmamalı, üzerlerine İPTAL yazılarak diğer faturalar ile beraber saklanmalıdır.
Fatura tutarı alıcı tarafından ödendiyse bedelin ödendiğine dair bir ifadeye yer verilebilir.
Yazıların silinmemesi adına faturaların makine ve mürekkep ile doldurulmasında fayda vardır.
Faturanın yırtılması ya da parçalanması gibi durumlarda parçaların birleştirilip nüshaları ile beraber fatura dosyasında saklanması gerekir.
Şirket Kurmadan Fatura Kesmek
Freelance çalışanların son dönemlerde akıllarına en çok takılan konulardan biri de şirket kurmadan fatura kesmenin mümkün olup olmadığıdır. Bir şirketiniz olmasa dahi fatura kesebilir ve internet üzerinden çok çeşitli e-ticaret işlemlerinizi yasal zeminde sürdürebilirsiniz. Bunun yolu ise SMM yani Serbest Meslek Makbuzu ya da Gider Pusulası düzenlemektir.
Fatura muadili bir evrak olan serbest meslek makbuzu da faturalar gibi elektronik olarak hazırlanabilir. 2018 senesi itibarıyla e-SMM sistemi yürürlüğe girmiştir. Şahıs şirketi kurmayan çok sayıda freelancer ya da serbest meslek çalışanı e-SMM sistemi ile işlerini çok daha pratik ve hatasız şekilde yürütmektedir.
Freelancer olarak müşteri bulmak isteyenlerin işverenlerle buluşma noktası olan Jobtogo aynı zamanda fatura, serbest meslek makbuzu düzenleme, şahıs şirketi kurma gibi konularda da size tam destek verir! Şirket kurmadan fatura kesme ve detaylı bilgi için fatura sayfamızı inceleyebilirsiniz. Rutin olarak yapılması gereken yasal evrak işlerini profesyonel ellere bırakarak üzerinizden büyük bir yükü atabilir, sizlerden aldığı hizmet ve ürünleri gider göstermek isteyen müşterilerle temasa geçebilirsiniz!
